มาตรา 209 “ผู้ใดเป็นสมาชิกคณะบุคคล เพื่อปกปิดวิธีดำเนินการและมีความมุ่งหมาย เพื่อการอันมิชอบด้วยกฎหมาย ผู้นั้นกระทำความผิดฐานเป็นอั้งยี่

• คณะบุคคล หมายถึง การรวมตัวของบุคคลตั้งแต่ 2 คนขึ้นไป โดยมีความมุ่งหมายอย่างเดียวกันและการรวมตัวกันนั้นจะต้องรวมตัวกันในลักษณะถาวร ถ้ารวมตัวกันเป็นครั้งคราวจะไม่ใช่อั้งยี่ แต่อาจเป็นซ่องโจร ตามมาตรา 210
• ปกปิดวิธีดำเนินการ หมายถึง รู้กันในหมู่สมาชิกไม่เปิดเผยแก่บุคคลอื่น เช่น ใช้นิ้วแสดงเป็นเครื่องหมายลับ โดยรู้กันในหมู่สมาชิก ( คำพิพากษาฎีกาที่ 124/2457,301-303/2470)
• มีความมุ่งหมายเพื่อการอันมิชอบด้วยกฎหมาย ไม่จำกัดไว้ว่าต้องเป็นความผิดตามประมวลกฎหมายอาญาเท่านั้น อาจเป็นละเมิดในทางแพ่งก็ได้
• มาตรานี้ มุ่งหมายเอาผิดในการที่เข้าเป็นสมาชิก ดังนั้นเพียงแต่เข้าเป็นสมาชิกของคณะบุคคลเท่านั้นก็เป็นความผิดสำเร็จทันทีโดยยังไม่จำต้องทำอะไรก็เป็นความผิดตามมาตรานี้แล้ว และถ้ามีการทำตามความมุ่งหมายก็อาจจะมีความผิดอย่างอื่นด้วย คำพิพากษาฎีกาที่1176/2543
• คำว่า “หัวหน้า” หมายถึง บุคคลผู้นั้นเป็นใหญ่ในหมู่สมาชิก จำเลยชักชวนจัดการให้ราษฎรหลายตำบลสาบานตัวเข้าเป็นสมาชิกในสมาคมซึ่งไม่ได้จดทะเบียนและมีวัตถุประสงค์คอยช่วยเหลือหาพยานเท็จและออกเงินช่วยเหลือในเมื่อสมาชิกต้องหาคดีอาญา มีเครื่องหมายสมาคมรู้กันเฉพาะระหว่างสมาชิกเท่านั้นจำเลยจึงมีความผิดฐานเป็นหัวหน้าอั้งยี่ ( คำพิพากษาฎีกาที่ 301-303/2479)
• ความผิดตามมาตรานี้เป็นความผิดต่อรัฐ รัฐเท่านั้นที่เป็นผู้เสียหาย ราษฎรไม่มีอำนาจเป็นโจทก์ฟ้อง คำพิพากษาฎีกาที่3447/2540

มาตรา 210 ผู้ใด สมคบกันตั้งแต่ 5 คนขึ้นไป เพื่อกระทำความผิดอย่างหนึ่งอย่างใดตามที่บัญญัติไว้ในภาค 2 นี้ และความผิดนั้นมีกำหนดโทษจำคุกอย่างสูงตั้งแต่ 1 ปี ขึ้นไปผู้นั้นกระทำความผิดฐานเป็นซ่องโจร

• “สมคบ” หมายถึง การประชุมปรึกษาหารือและตกลงใจร่วมกันที่จะกระทำความผิด
• “สมคบ” ตามพจนานุกรมแปลว่าร่วมกันคบคิด
• “สมคบ” หมายถึง การแสดงออกซึ่งความตกลงจะกระทำความผิดร่วมกัน ( น่าจะมีความหมายทำนองเดียวกับมาตรา 83 ป.อ. )

คำพิพากษาฎีกาที่ 1103-1104/2496 การประชุมวางแผนการหรือทำพิธีจะไปปล้นเป็นการสมคบกันตามความหมายของมาตรานี้

คำพิพากษาฎีกาที่ 2829/2526,4986/2533 ความผิดฐานฐานซ่องโจรตาม ป.อ. มาตรา 210 ผู้กระทำจะต้องสมคบกันเพื่อกระทำผิด กล่าวคือ ต้องมีการร่วมคบคิดกันหรือแสดงออกซึ่งความตกลงจะกระทำผิดร่วมกันประชุมหรือหารือวางแผนที่จะกระทำผิด

คำพิพากษาฎีกาที่ 521/2539 จำเลยที่ 12 ให้เงินจำเลยที่ 11 เพื่อให้นำไปให้จำเลยที่ 7 และที่ 8 เช่าสถานที่และซื้อไม้มาสร้างโรงรถเพื่อนแยกชิ้นส่วนรถยนต์ โดยไม่ได้สมคบกันเพื่อลักทรัพย์ หรือรับของโจร และเมื่อนับรวมกันแล้วก็มีเพียง 4 คน เท่านั้น ส่วนคนร้ายที่ทำการถอดแยกชิ้นส่วนก็ไม่ปรากฏว่าจำเลย ที่ 12 ได้ร่วมสมคบในการลักทรัพย์ด้วย ข้อเท็จจริงจึงฟังไม่พอว่าจำเลยที่ 12 สมคบกับคนอื่นตั้งแต่ 5 คนขึ้นไปเพื่อนทำความผิดฐานลักทรัพย์หรือรับของโจรอันจะเป็นความผิดฐานรับของโจร

• ความผิดที่สมคบกันเพื่อกระทำนี้ต้องเป็นความผิดตามที่บัญญัติไว้ในภาค 2 แห่งประมวลกฎหมายอาญานี้และความผิดนั้นมีกำหนดโทษอย่างสูงตั้งแต่หนึ่งปีขึ้นไป แสดงให้เห็นว่ามาตรา 210 ไม่รวมถึงกฎหมายอื่น แต่มาตรา 209ที่ว่า “ การอันมิชอบด้วยกฎหมาย” นั้นรวมถึงกฎหมายอื่นด้วย
• กำหนดโทษอย่างสูงตั้งแต่ 1 ปีขึ้นไป“ตั้งแต่” = เป็นอัตราโทษขั้นต้น , เริ่มต้น
• ความผิดฐานนี้ ผิดสำเร็จทันทีที่สมคบกัน แม้ว่าจะยังมิได้ไปลงมือกระทำความผิดตามที่สมคบกันก็ตาม

คำพิพากษาฎีกาที่ 3201/2527 ความผิดฐานซ่องโจร เมื่อได้ประชุมตกลงกันแล้ว แม้จะยังไม่ได้ไปกระทำความผิดตามที่ตกลงกันไว้ ผู้ที่เข้าร่วมประชุมก็มีความผิดฐานเป็นซ่องโจรแล้ว หากมีผู้เข้าร่วมประชุมคนใดไปกระทำความผิด ตามที่ได้ตกลงกันไว้ก็เป็นความผิดขึ้นอีกกระทงหนึ่ง ผู้เข้าร่วมประชุมแม้จะไม่ได้ไปร่วมกระทำผิดด้วยก็ต้องมีความผิดตามมาตรา 213

คำพิพากษาฎีกาที่ 871/2457,116/2471,1341/2521 ความผิดฐานซ่องโจร เมื่อได้ประชุมตกลงกันแล้ว แม้จะยังไม่ได้ไปกระทำความผิดตามที่ตกลงกันไว้ ผู้ที่เข้าร่วมประชุมก็มีความผิดฐานเป็นซ่องโจรแล้ว หากมีผู้เข้าร่วมประชุมคนใดไปกระทำความผิด ตามที่ได้ตกลงกันไว้ก็เป็นความผิดขึ้นอีกกระทงหนึ่ง ผู้เข้าร่วมประชุมแม้จะไม่ได้ไปร่วมกระทำผิดด้วยก็ต้องมีความผิดตามมาตรา 213

คำพิพากษาฎีกาที่ 2429/2528 จำเลยกับพวก 7 คนตกลงกันจะใช้ตลับยาหม่องครอบเหรียญพนันบนรถประจำทาง จำเลยที่1 แลกเงินให้จำเลยอื่นทุกคนเพื่อนำไปแทง ใครได้ใครเสียก็ให้จดไว้ เมื่อเล่นเสร็จแล้วก็ให้คืนเงินกัน จำเลยที่ 2 ถึงที่ 10 ขึ้นรถประจำทางที่จังหวัดสระบุรี มีจำเลยที่ 5 คนเดียวรอที่สถานีขนส่งจำเลยที่1 กับพวกก็

ตามคำพิพากษาฎีกาเรื่องนี้ อธิบายหลักของมาตรา 210 ว่า การสมคบกันหมายถึง การร่วมปรึกษาวางแผนกันเพื่อกระทำความผิด จำเลยที่ 5 ได้เข้าร่วมปรึกษาวางแผนกับจำเลยอื่น จึงเป็นการสมคบกันเพื่อกระทำความผิดฐานฉ้อโกง ตามที่บัญญัติไว้ในภาค 2 และความผิดฐานฉ้อโกงมีกำหนดโทษจำคุกไม่เกิน 3 ปี

คำพิพากษาฎีกาที่ 4548/2540 วินิจฉัยว่า จำเลย 1 ถึงที่ 3 กับพวกรวม 6 คน ร่วมกันวางแผนไปกระทำการปล้นทรัพย์ ของผู้เสียหาย ที่ 2 อันเป็นความผิดตามที่ได้บัญญัติไว้ในภาค 2 แห่งประมวลกฎหมายอาญา จึงเป็นความผิดฐานเป็นซ่องโจร เมื่อจำเลยที่ 4 กับพวกไปปล้นร้านทองของผู้เสียหายที่2 ตามแผนที่ร่วมกันวางไว้ แม้จำเลยที่ 1 ถึง ที่3 จะไม่ได้ไปร่วมในการปล้นร้านทองด้วย จำเลยที่1 ถึงที่ 3 ผู้ร่วมวางแผนย่อมมีความผิดฐานเป็นตัวการปล้นร้านทองร่วมกับจำเลยที่ 4 กับพวกด้วย ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 213 และ ความผิดฐานเป็นซ่องโจรกับความผิดฐานปล้นทรัพย์เกี่ยวเนื่องกันกล่าวคือ พวกจำเลยกระทำความผิดฐานเป็นซ่องโจร เพื่อจะไปปล้นทรัพย์ของผู้เสียหายที่ 2 จึงเป็นกรรมเดียวผิดกฎหมายหลายบท ต้องลงโทษฐานปล้นทรัพย์ซึ่งเป็นบทหนักตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 90

คำพิพากษาฎีกาที่ 1719/2534 จำเลยกับพวกรวม 5 คน ปรึกษากันว่าจะไปปล้นรถจักรยานยนต์ เป็นการสมคบกันเพื่อกระทำความผิด และการกระทำความผิดที่สมคบกันเพื่อจะไปกระทำนั้นเป็นการปล้นทรัพย์อันเป็นความผิดตามที่บัญญัติไว้ในภาค 2 แห่งประมวลกฎหมายอาญา ซึ่งมีโทษจำคุกอย่างสูงตั้งแต่สิบปีขึ้นไป การกระทำของจำเลยจึงเป็นความผิดฐานซ่องโจร ตามมาตรา 210 วรรคสอง

มาตรา 211 ผู้ใดประชุมในที่ประชุม อั้งยี่หรือซ่องโจรผู้นั้นกระทำผิดฐานเป็นอั้งยี่หรือซ่องโจร เว้นแต่ ผู้นั้นจะแสดงได้ว่าได้ประชุมโดยไม่รู้ว่าเป็นการประชุมของอั้งยี่หรือซ่องโจร

มาตรา 212 ผู้ใด

1. จัดหาที่ประชุมหรือที่พำนักให้แก่อั้งยี่หรือซ่องโจร
2. ชักชวนบุคคลให้เข้าเป็นสมาชิกอั้งยี่หรือพรรคพวกซ่องโจร
3. อุปการะอั้งยี่หรือซ่องโจรโดยให้ทรัพย์หรือโดยประการอื่น หรือ
4. ช่วยจำหน่ายทรัพย์ที่อั้งยี่หรือซ่องโจรได้มาโดยการกระทำความผิด ต้องระวางโทษเช่นเดียวกับผู้กระทำความผิดฐานเป็นอั้งยี่หรือซ่องโจรแล้วแต่กรณี

• “ต้องระวางโทษเช่นเดียวกับผู้กระทำความผิดฐานเป็นอั้งยี่ หรือ ซ่องโจรแล้วแต่กรณี” นั้นแสดงว่า การกระทำตามมาตรานี้ไม่ใช่เป็นความผิดฐานเป็นอั้งยี่ หรือความผิดฐานเป็นซ่องโจร กฎหมายเพียงแต่ลงโทษเช่นเดียวกับผู้กระทำความผิดฐานเป็นอั้งยี่หรือซ่องโจรเท่านั้น ฉะนั้นจึงไม่ทำให้ผู้กระทำตามมาตรานี้มีความผิดฐานเป็นอั้งยี่หรือซ่องโจรด้วย ผลคือ จะนำมาตรา 213 มาใช้แก่ผู้กระทำตามมาตรานี้ไม่ได้
• ปกติการสนับสนุนมาตรา 86 ระวางโทษ 2 ใน 3 ของโทษที่กำหนดไว้ แต่การสนับสนุนอั้งยี่และซ่องโจร มีผลกระทบต่อความสงบเรียบร้อยของประชาชนอย่างรุนแรง กฎหมายจึงกำหนดโทษเท่ากับผู้ทำผิดฐานเป็นอั้งยี่หรือซ่องโจร
• คำว่า “ จัดหาที่ประชุมหรือที่พำนัก” เมื่อได้จัดหา ก็เป็นความผิดสำเร็จแล้ว แม้ยังไม่มีการประชุมหรือพำนักก็เป็นความผิดแล้ว
• คำว่า “ชักชวนบุคคลให้เข้าเป็นสมาชิก” เมื่อได้ชักชวน แม้ยังไม่ได้เข้าเป็นสมาชิกก็เป็นความผิดสำเร็จแล้ว

• คำว่า “ช่วยจำหน่ายทรัพย์ที่อั้งยี่หรือซ่องโจรได้มาโดยการกระทำความผิด” อาจเป็นความผิดฐานรับของโจรด้วย

มาตรา 213 ถ้าสมาชิก อั้งยี่หรือพรรคพวกซ่องโจรคนหนึ่ง คนใดได้กระทำความผิดตามความมุ่งหมาย ของอั้งยี่หรือซ่องโจรนั้น สมาชิก อั้งยี่หรือพรรคพวกซ่องโจรที่อยู่ด้วย ในขณะกระทำความผิด หรืออยู่ด้วยในที่ประชุมแต่ไม่ได้คัดค้าน ในการตกลงให้กระทำความผิดนั้น บรรดาหัวหน้า ผู้จัดการ หรือผู้มีตำแหน่งหน้าที่ในอั้งยี่หรือซ่องโจรนั้น ต้องระวางโทษตามที่บัญญัติไว้สำหรับความผิดนั้นทุกคน

คำพิพากษาฎีกาที่ 116/2471 ประชุมบวงสรวงจะไปปล้นบังเอิญมีผู้ผ่านมาพวกซ่องโจรคนหนึ่งยิงผู้นั้นตาย ศาลฎีกาวินิจฉัยว่าที่ไปยิงเขาตายไม่ใช่ความผิดที่สมคบกันจะทำ คือไม่เกี่ยวกับที่จะไปปล้น พวกซ่องโจรอื่นไม่มีความผิดด้วย

ประเด็นที่ 2 ความผิดฐานมั่วสุมทำให้เกิดความวุ่นวายในบ้านเมือง

มาตรา 215 ผู้ใดมั่วสุมกันตั้งแต่ 10 คนขึ้นไป ใช้กำลังประทุษร้าย ขู่เข็ญว่าจะใช้กำลังประทุษร้ายหรือกระทำการอย่างหนึ่งอย่างใดให้เกิดความวุ่นวายขึ้นในบ้านเมือง ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน 6 เดือน หรือปรับไม่เกิน 1.000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

ถ้าผู้กระทำความผิดคนหนึ่งคนใดมีอาวุธ บรรดาผู้ที่กระทำความผิดต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน 2 ปี หรือปรับไม่เกิน 4.000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ (เป็นเหตุในลักษณะคดี)

ถ้าผู้กระทำความผิดเป็นหัวหน้า หรือเป็นผู้มีหน้าที่สั่งการในการกระทำความผิดนั้น ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน 5 ปี หรือปรับไม่เกิน 10.000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

• คำว่า “มั่วสุม” คือ ชุมนุมกัน รวมกันเข้ามา การมั่วสุมที่จะเป็นความผิดตามมาตรานี้ จะต้องเป็นการมั่วสุมตั้งแต่ 10 คนขึ้นไป ถ้าต่ำกว่า 10 คน ย่อมไม่เป็นความผิดตามาตรานี้ และการมั่วสุมกันตั้งแต่ 10 คน ขึ้นไปนั้น ไม่จำเป็นจะต้องชุมนุมพร้อมกันทีเดียว 10 คน อาจจะมาชุมนุมกันทีละคน สองคน จนกระทั่งครบ 10 คนก็ได้ และไม่จำกัดว่าจะเป็นเด็กหรือผู้ใหญ่ เพศหญิงหรือเพศชาย แต่ข้อสำคัญคือ ผุ้ที่มั่วสุมกันจะต้องมีการตกลงร่วมใจที่จะกระทำความผิดร่วมกัน

คำพิพากษาฎีกาที่ 772/2482 การมั่วสุมไม่จำต้องนัดหมายร่วมกันมาก่อนแต่การกระทำตอนใช้กำลังประทุษร้ายต้องกระทำด้วยความประสงค์ร่วมกันการชุมนุมกันอย่างสงบจะไม่มีความผิดในทางอาญาเพราะเป็นอำนาจที่อาจทำได้ตามรัฐธรรมนูญ แต่ถ้าเกิดความวุ่นวายขึ้นในบ้านเมืองเมื่อใดก็จะเป็นความผิดอาญาตามมาตรา 215 ได้

คำพิพากษาฎีกาที่ 2387/2536 จำเลยซึ่งเป็นเจ้าหน้าที่ของสภาองค์การลูกจ้างแรงงานแห่งประเทศไทย เข้าไปมีบทบาทในการให้คำปรึกษา แนะนำและสั่งการในการนัดหยุดแรงงานของลูกจ้างประมาณ 300 คน การนัดหยุดงานดังกล่าวมิได้เป็นไปตามขั้นตอนและเงื่อนไข ศาลฎีกาจึงวินิจฉัยว่า การนัดหยุดงานของจำเลยไม่เป็นไปตามขั้นตอนและเงื่อนไข ดังที่บัญญัติไว้ในพระราชบัญญัติแรงงานสัมพันธ์ พ.ศ.2518 แต่เพื่อต่อรองบีบบังคับให้นายจ้างรับลูกจ้างที่ถูกเลิกจ้างกลับเข้าทำงาน เมื่อปรากฏว่ามีการปะทะและทำร้ายซึ่งกันและกันระหว่างลูกจ้างที่นัดหยุดงานและลูกจ้างที่เข้าไปทำงานในโรงงาน มีการปิด ประตูไม่ให้เข้าออก มีการขว้างก้อนหินเข้าไปในโรงงานและเหตุเกิดริมถนนสาธารณะ การกระทำของจำเลยจึงเป็นการก่อให้เกิดความวุ่นวายขึ้นในบ้านเมือง

คำพิพากษาฎีกาที่ 2034-2041/2537 ชักชวนนักศึกษาประชาชนชุมนุมกล่าวโจมตีผู้ว่าราชการจังหวัด คนเหล่านั้นรวมตัวกันหลายพันคนขว้างปาเผาจวนผู้ว่าราชการจังหวัดคนเหล่านั้นผิด มาตรา 116,215

มาตรา 216 เมื่อเจ้าพนักงานสั่งผู้ที่มั่วสุมเพื่อกระทำความผิดตามมาตรา 215 ให้เลิกไป ผู้ใดไม่เลิก ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน 3 ปี หรือปรับไม่เกิน 6,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

คำพิพากษาฎีกาที่ 1974/2532 ตามมาตรา 216 มุ่งประสงค์จะลงโทษผู้ที่ขัดคำสั่งเจ้าพนักงานที่ไม่ยอมเลิกการมั่วสุมเพื่อกระทำความผิดตามมาตรา 215 ซึ่งเป็นการกระทำที่ยังไม่ถึงขั้นที่ผู้กระทำได้ลงมือใช้กำลังประทุษร้าย ขู่เข็ญ หรือทำให้เกิดความวุ่นวาย อันเป็นความผิดสำเร็จตามมาตรา 215 ดังนั้นมาตรา 216 จึงเป็นความผิดต่างหากอีกบทหนึ่ง ด้วยเหตุนี้หากเจ้าพนักงานสั่งให้เลิกแล้วผู้กระทำไม่เลิกตามคำสั่งของเจ้าพนักงานก็เป็นความผิด และได้กระทำต่อไปจนเป็นความผิดสำเร็จ ตามมาตรา 215 ผู้กระทำย่อมมีความผิดทั้งตามมาตรา 215 และมาตรา 216 อันเป็นการกระทำกรรมเดียวจากเจตนาเดียวกัน จึงต้องลงโทษตามมาตรา 216 ซึ่งเป็นบทหนัก ตามมาตรา 90

มาตรา 217 ผู้ใดวางเพลิงเผาทรัพย์ของผู้อื่น ต้องระวางโทษจำคุกตั้งแต่ 6 เดือน ถึง 7 ปี และปรับตั้งแต่ 1,000 บาท ถึง 14,000 บาท

• ตามมาตรานี้ จำเลยลอบเข้าไปในศาลแล้วเอาสำนวนความแพ่งและอาญาราดน้ำมันเผาไฟเสีย มีผู้จับได้ ยังไม่ทันลุกลามไปไหม้ศาล ดังนี้จำเลยมีความผิดตามมาตรา 217 นี้ (ตามคำพิพากษาฎีกาที่ 377/2461)
• แต่ถ้าเจ้าของทรัพย์ยินยอมให้เผาก็ไม่เป็นความผิดตามมาตรานี้ แต่อาจเป็นความผิดตามมาตรา 220 และมาตรา 358 ได้ (คำพิพากษาฎีกาที่ 533/2484)
• กฎหมายมาตรานี้ใช้คำว่า “วางเพลิงเผาทรัพย์” ฉะนั้น ทรัพย์จึงต้องติดไฟด้วย จึงจะเป็นความผิดสำเร็จ แต่ไม่จำเป็นต้องไหม้ทั้งหมด เพียงแต่ไหม้บางส่วนก็เป็นความผิดสำเร็จแล้ว

คำพิพากษาฎีกาที่ 495/2479 เผาหลังคาเรือนมีคนดับเสียก่อนเพลิงไหม้ จาก ไป4ตับ เป็นความผิดสำเร็จ

คำพิพากษาฎีกาที่ 5544/2531 การกระทำที่จะเป็นความผิดฐานวางเพลิงเผาทรัพย์นั้นไม่หมายความเพียงว่า เอาเพลิงไปวางเท่านั้น หากต้องเป็นการเผาทำให้เกิดเพลิงไหม้ทรัพย์นั้นติดไฟขึ้นด้วย เพียงแต่ทรัพย์มีรอยเกรียมแต่ยังไม่ไหม้ไฟ ยังถือไม่ได้ว่าเป็นความผิดสำเร็จ คงเป็นความผิดฐานพยายามเท่านั้น

คำพิพากษาฎีกาที่ 2829/2532 การกระทำที่เป็นความผิดสำเร็จฐานวางเพลิงเผาโรงเรือนนั้น ไม่หมายความเพียงเอาเพลิงไปวางเท่านั้น หากต้องเป็นการเผาทำให้เกิดเพลิงไหม้โรงเรือนนั้นลุกติดไฟขึ้นด้วย เพียงแต่ฝาผนังอันเป็นส่วนหนึ่งของโรงเรือนมีรอยเขม่าดำแต่ยังไม่ไหม้ไฟ ยังถือไม่ได้ว่าเป็นความผิดสำเร็จ แม้จะมีทรัพย์สินอื่นบางรายการ เช่น เครื่องเรือนถูกไฟลุกไหม้ด้วย ก็ถือไม่ได้ว่าทรัพย์ดังกล่าวเป็นส่วนหนึ่งของโรงเรือนซึ่งเป็นที่อยู่อาศัยได้ถูกไฟไหม้ด้วย การกระทำของจำเลยจึงเป็นเพียงความผิดฐานพยายามวางเพลิงเผาโรงเรือนตามมาตรา 218 , 80 เท่านั้น

มาตรา 218 ผู้ใดวางเพลิงเผาทรัพย์ดังต่อไปนี้

คำพิพากษาฎีกาที่ 5364/2536 กรณีตามมาตรา 218 ต้องเป็นความผิดตามมาตรา 217 เสียก่อนถ้าไม่เป็นความผิดตามมาตรา 217 แม้จะกระทำต่อทรัพย์ตามมาตรา 218 ก็ไม่เป็นความผิดฐานวางเพลิงตามมาตรา 218

• คำว่า “โรงเรือน เรือ หรือ แพ ที่ดินอยู่อาศัย” มีความหมายแคบกว่าคำว่าเคหสถาน เพราะคำว่าเคหสถานหมายความรวมถึงบริเวณของที่ซึ่งใช้เป็นที่อยู่อาศัยนั้นด้วย คำว่าโรงเรือน เรือ หรือ แพ ที่คนอยู่อาศัย ไม่รวมถึงบริเวณที่ซึ่งใช้เป็นที่อยู่อาศัย นั้นด้วย การเผาเล้าไก่ เล้าหมูหรือรั้วบ้านจึงไม่มีความผิดตามมาตรา 218

คำพิพากษาฎีกาที่ 114/2531 วินิจฉัยว่า การที่จำเลยจุดไฟเผาที่นอนในห้องของโรงน้ำชา เพราะไม่พอใจหญิงบริการของโรงน้ำชานั้น จำเลยย่อมเล็งเห็นผลได้ว่าเมื่อที่นอนถูกเผาไหม้แล้ว อาจจะลุกลามไหม้เตียงนอนฝาผนังเพดาน จนกระทั่งโรงน้ำชาแห่งนั้นทั้งหมดได้ เมื่อได้ความว่าโรงน้ำชานั้นมีคนอยู่อาศัยด้วย จำเลยจึงต้องมีความผิดฐานวางเพลิงโรงเรือนที่คนอยู่อาศัยตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 218(1)

คำพิพากษาฎีกาที่ 6738/2537 วินิจฉัยว่า จำเลยใช้ของเหลวไวไฟเทราดและจุดไฟให้ลุกไหม้ผู้ตาย ขณะอยู่ในห้องทำงานของโจทก์ร่วมที่ 2 บนชั้นสองของตึกแถวที่เกิดเหตุ ซึ่งเป็นโรงเรือนที่พักอาศัยและเป็นโรงเรียนสอนตัดเสื้อ ของโจทก์ร่วมที่ 1 ปรากฏว่า นอกจากไฟจะลุกไหม้ผู้ตายและโจทก์ร่วมที่ 2 แล้วยังลุกไหม้โต๊ะ เก้าอี้ และพื้นห้องของโจทก์ร่วมที่ 1 ดังกล่าวเสียหาย เห็นได้ว่าโดยลักษณะแห่งการกระทำของจำเลยเช่นนี้ จำเลยย่อมเล็งเห็นผลของการกระทำของจำเลยดังกล่าวได้ว่าไฟต้องลุกไหม้ขึ้นภายในอาคารตึกแถวที่เกิดเหตุ ถือได้ว่าจำเลยกระทำโดยเจตนาวางเพลิงเผาโรงเรือนของโจทก์ร่วมที่ 1 ด้วย

คำพิพากษาฎีกาที่ 6666/2542 จำเลยดึงรั้วไม้ไผ่ผ่าซีก ที่ยึดติดเป็นแผง ซึ่งเป็นรั้วบ้านของโจทก์ร่วมที่ 1 แล้วนำไปเผาทำลายนั้น เป็นความผิดฐานทำให้เสียทรัพย์ ตาม ป.อ. มาตรา 358 เพียงบทเดียว มิใช่กระทำผิดหลาย

• คำว่า “สาธารณสถาน” คือตามมาตรา 1(3) สถานที่ใดๆ ซึ่งประชาชนมีความชอบธรรมที่จะเข้าไปได้ คำว่า สาธารณสถานตามมาตรา 218(4) หมายถึงสาธารณสถานโดยเฉพาะ เช่น ศาลาพักร้อนตามทางเดินไม่หมายถึงสาธารณสถานเฉพาะบางส่วนที่ประชาชนมีความชอบธรรมที่จะเข้าไปได้โดยจำกัด เช่น ร้านค้า

มาตรา 219 ผู้ใดตระเตรียม เพื่อกระทำความผิดดังกล่าวในมาตรา 217 หรือมาตรา 218 ต้อง ระวางโทษเช่นเดียวกับพยายามกระทำความผิดนั้นๆ

คำพิพากษาฎีกาที่ 557/2475 จำเลยใช้ให้ลูกจ้างเปิดปีบน้ำมันก๊าด 10 ปีบ จำเลยเอาผ้าห่มยัดใส่ปีบ แล้วให้ลูกจ้างนำไปวางหลังเรือนผู้อื่นซึ่งติดอยู่กับเรือนจำเลย และให้ ฮ. คอยดูคนที่ถนน พอขนน้ำมันได้ 3 ปีบ ฮ. แกล้งมาบอกตำรวจมา จำเลยสั่งให้เลิกและขนน้ำมันกลับไปตามเดิม ต่อมาอีก 2, 3 วัน จำเลยก็ทำเช่นเดียวกันอีก ฮ. ก็แกล้งบอกว่าตำรวจมาอีก จำเลยก็ขนน้ำมันกลับไปอีก ดังนี้จำเลยเป็นเพียงตระเตรียมการจะวางเพลิง เหตุใกล้ชิดอันจะทำให้เกิดเพลิงไหม้ขึ้นยังไม่มี ยังไม่เป็นความผิดฐานพยายาม แต่ผิดตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 219

คำพิพากษาฎีกาที่ 204/2475 เอาน้ำมันเบนซินราดบนเครื่องใช้จนเปียกโชก โดยเจตนาจะวางเพลิงโดยจำเลย มีไม้ขีดไฟที่แขวนไว้ในกระเป๋าเสื้อที่แขวนไว้ แต่ชาวบ้านพังประตูเข้าไปขัดขวาง ผิดฐานพยายามวางเพลิง (พ้นขั้นตระเตรียมการแล้ว)

มาตรา 220 ผู้ใดกระทำให้เกิดเพลิงไหม้แก่วัตถุใดๆ แม้เป็นของตนเองจนน่าจะเป็นอันตรายแก่บุคคลอื่นหรือทรัพย์ของผู้อื่น ต้องระวางโทษไม่เกินเจ็ดปีและปรับไม่เกินหนึ่งหมื่นสี่พันบาท

ถ้าการกระทำความผิดดังกล่าวในวรรคแรก เป็นเหตุให้เกิดเพลิงไหม้แก่ทรัพย์ตามที่ระบุไว้ในมาตรา 218 ผู้กระทำต้องระวางโทษดังที่บัญญัติไว้ในมาตรา 218

ข้อสังเกต

• กฎหมายใช้คำว่า วัตถุใดๆ แม้เป็นของตนเองไม่ใช้คำว่าทรัพย์หรือทรัพย์สิน ก็เพราะกฎหมายไม่ได้คำนึงถึงว่ามีเจ้าของหรือไม่ จะมีราคาและอาจยึดถือเอาได้หรือไม่ ถ้าเป็นวัตถุที่ไหม้ไฟได้ก็เพียงพอแล้วที่จะมีความผิดตามมาตรา 220 นี้
• คำว่า “จนน่าจะเป็นอันตรายแก่บุคคลอื่น หรือทรัพย์ของผู้อื่น” กล่าวคือ ไม่จำต้องเกิดอันตรายแก่บุคคลอื่นหรือทรัพย์ของผู้อื่นเพียงแต่น่าจะเป็นอันตรายก็เป็นความผิดสำเร็จแล้ว (เป็นพฤติการณ์ประกอบการกระทำ)

คำพิพากษาฎีกาที่ 36/2461 จำเลยเอาเพลิงจุดเผากอไผ่ในไร่ของจำเลย ซึ่งอยู่ห่างจากหมู่บ้านประมาณ 2 เส้น เวลานั้นลมพัดจัด มีผู้ห้ามจำเลย จำเลยก็ไม่ฟังขืนจุด ลมพัดเอาลูกไฟปลิวไปตกไหม้บ้านลุกลาม ไป 70 หลัง เป็นความผิดตามมาตรา 220

คำพิพากษาฎีกาที่ 703/2500 จำเลยจุดไฟเผากิ่งไม้แห้งในไร่จำเลยไฟได้ไหม้ต้นมะพร้าว ต้นกล้วยของผู้เสียหายแต่ดับได้ก่อนไหม้โรงข้าว เป็นความผิดตามมาตรา 220 วรรคแรกไม่เป็นความผิดตามมาตรา 220 วรรคสอง

คำพิพากษาฎีกาที่ 1048/2494 จำเลยจุดไฟเผาป่าไผ่ขณะที่ลมแรง ที่ที่จำเลยจุดไฟมีป่าไผ่ติดต่อกันอยู่เป็นพืด 200 กอ แห้งบ้างสดบ้าง ใกล้ๆกันนั้น มีบ้านเรือนราษฎรอยู่หลายหลัง เมื่อมีผู้มาห้ามจำเลยจำเลยก็ไม่ฟัง ขืนจุดจนได้เป็นเหตุให้ไฟไหม้กอไผ่ขึ้นแล้วลูกไฟปลิวไปตกไหม้บ้านเรือนผู้เสียหายหมด ดังนี้การกระทำของจำเลยเป็นการจุดไฟเผากอไผ่ที่น่าจะเป็นอันตรายต่อผู้อื่นเป็นความผิดตามมาตรา 220

คำพิพากษาฎีกาที่ 504/2494 จำเลยจุดไฟเผากอไผ่ของจำเลย ขณะนั้นมีลมพัดแต่เพียงเล็กน้อย ตามธรรมดาของฤดูกาลในเวลานั้น ภายหลังเกิดลมกล้าขึ้น พัดเอาลูกไฟไปไหม้เรือนของผู้อื่น ซึ่งอยู่ห่างออกไป 5 เส้น เห็นได้ว่าจำเลยไม่อาจคาดคิดเห็นได้ ในขณะจุดไฟเผากอไผ่ จะถือว่าจำเลยจุดเผากอไผ่ในลักษณะอันน่ากลัวว่าจะเป็นอันตรายแก่บุคคลอื่นหรือทรัพย์ของผู้อื่นไม่ได้

คำพิพากษาฎีกาที่ 1715/2527,1285/2529 การกระทำของจำเลยเป็นไปตามปกติธรรมดาของชาวสวนชาวไร่ทั่วไป ซึ่งบุคคลในขณะจุดไฟย่อมไม่คาดคิดถึงผลการกระทำของตนว่า เพลิงจะลุกลามไปจนน่าจะเป็นอันตรายแก่ทรัพย์ของผู้อื่น ตามมาตรา 218 นี้ คำว่า น่าจะเกิดอันตรายต่างกับ เจตนาย่อมเล็งเห็นผลว่าจะเกิดอันตราย คือเพียงแต่น่าเกิดอันตรายยังไม่เป็นการเล็งเห็นผลว่าจะเกิดอันตรายขึ้นแน่ๆ อันจะกลายเป็นเจตนาต่อผลอันเป็นอันตรายที่เกิดขึ้นนั้นเสียทีเดียว

คำพิพากษาฎีกาที่ 2190/2531 จำเลยทั้งสองจุดไฟเผาไม้ในที่ดินของตน จนน่าจะเป็นอันตรายแก่สวนยางพาราของผู้อื่น กับมิได้เตรียมป้องกันมิให้เพลิงลุกไหม้สวนยางข้างเคียง เพียงแต่ใช้ไม้ตีให้ดับเท่านั้น ไม่เป็นการระมัดระวังอย่างเพียงพอ เมื่อดับไฟไม่ได้ และไฟได้ลุกลามไปไหม้สวนยางของผู้เสียหาย จึงเป็นความผิด มาตรา 220 วรรคหนึ่งและมาตรา 225

ถ้อยคำในวรรค 2 แสดงว่าเป็นผลที่ทำให้ผู้กระทำต้องรับโทษหนักขึ้น จึงต้องเป็นไปตามมาตรา 63 ความ

มาตรา 221 ผู้ใดกระทำให้เกิดระเบิดจนน่าจะเป็นอันตรายแก่บุคคลอื่นหรือทรัพย์ของผู้อื่น

ข้อสังเกต

• คำว่า “ ระเบิด” หมายความว่า ปะทุแตกออกไป ทำให้ปะทุแตกออกไป กระทำให้เกิดระเบิดจึงหมายความว่า การทำให้ปะทุแตกออกไปจากสภาพวัตถุเดิมด้วยกำลังแรงของระเบิดนั้น

คำพิพากษาฎีกาที่ 210/2498 การกระทำที่เป็นความผิดตามมาตรา 221 ต้องเป็นการกระทำที่เกิดขึ้นโดยเจตนาถ้าเป็นการกระทำที่เกิดขึ้นโดยประมาทจะไม่เป็นความผิดตามมาตรานี้

มาตรา 222 ผู้ใดกระทำให้เกิดระเบิดจนเป็นเหตุให้เกิดอันตรายแก่ทรัพย์ดังกล่าวใน มาตรา 217,218 ต้องระวางโทษดังที่บัญญัติไว้ในมาตรานั้นๆ

• คำว่า “เกิดอันตรายแก่ทรัพย์” นั้นไม่ว่าจะเกิดทั้งหมดหรือบางส่วนก็ต้องถูกลงโทษตาม มาตรานี้

คำพิพากษาฎีกาที่ 605/2521 ห้องแถว 2 ชั้น ชั้นล่างเป็นร้านขายของ ชั้นบนเป็นห้องนอน ถือได้ว่าใช้อยู่อาศัยทั้งชั้นบนชั้นล่าง จำเลยขว้างระเบิด ทำให้ฝาบ้าน ประตู กระจกช่องลมชั้นล่างเสียหาย เป็นความผิดตามมาตรา 222,218

มาตรา 224 ถ้าการกระทำความผิดดังกล่าวในมาตรา 217 ,218,221,222 เป็นเหตุให้บุคคลอื่นถึงแก่ความตาย ต้องระวางโทษประหารชีวิต,จำคุกตลอดชีวิต

ถ้าเป็นเหตุให้บุคคลอื่นรับอันตรายสาหัส ผู้กระทำต้องระวางโทษ ประหาร จำคุกตลอดชีวิต หรือจำคุกตั้งแต่ 10ปี ถึง 20 ปี

มาตรา 225 ผู้ใดทำให้เกิดเพลิงไหม้โดยประมาท และเป็นเหตุให้ทรัพย์ของผู้อื่นเสียหาย หรือการกระทำโดยประมาทนั้นน่าจะเป็นอันตรายแก่ชีวิตของบุคคลอื่น ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินเจ็ดปี หรือปรับไม่เกินหรือปรับไม่เกิน หนึ่งหมื่นสี่พันบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

มาตรา 225 แยกการกระทำความผิดเป็น 2 กรณี คือ 1.ทำให้เกิดเพลิงไหม้โดยประมาท และเป็นเหตุให้ทรัพย์ของผู้อื่นเสียหาย กรณีหนึ่ง หรือ

2.ทำให้เกิดเพลิงไหม้โดยประมาทและน่าจะเป็นอันตรายแก่ชีวิตของบุคคลอื่น (แสดงว่าต้องตาย) อีกประการหนึ่ง

มาตรา 233 ผู้ใดใช้ยานพาหนะรับจ้างขนส่งโดยสารเมื่อยานพาหนะนั้นมีลักษณะหรือมีการบรรทุก จนน่าจะเป็นอันตรายแก่บุคคลในยานพาหนะนั้น ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินหนึ่งปี หรือปรับไม่เกินสองพันบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

• คำว่า “ ยานพาหนะ” จะเป็นรถ หรือ เกวียน แพ หรืออากาศยานก็ไม่จำกัด
• คำว่า “รับจ้าง” มาตรานี้จะเป็นความผิดก็ต่อเมื่อเป็นการใช้ยานพาหนะรับจ้าง ถ้าไม่รับจ้างก็ไม่เป็นความผิดตามมาตรา นี้ การรับจ้างต้องเป็นการกระทำเพื่อบำเหน็จค่าจ้าง การขนส่งโดยไม่มีบำเหน็จจึงมิใช่การรับจ้างตามมาตรา 233
• ยานพาหนะนั้น มีลักษณะหรือมีการบรรทุกจนน่าจะเป็นอันตรายแก่บุคคลในยานพาหนะนั้น เช่น พวงมาลัยรถยนต์หลวม ห้ามล้อชำรุด ยางไม่ดี หรือบรรทุกจนเพียบเกินขนาดหรือสูงเกินไป เป็นต้น เป็นข้อเท็จจริงที่ผู้กระทำต้องรู้ แต่สภาพเช่นนั้นน่าจะเป็นอันตรายหรือไม่เป็นข้อเท็จจริง ต้องพิจารณาจากความรู้ของคนทั่วไป อัตราที่กำหนดในใบอนุญาต เป็นเพียงเหตุผลประกอบการวินิจฉัยไม่ถือว่าถ้าเกินอัตรานั้นแล้วยานพาหนะนั้นจะต้องอยู่ในลักษณะน่าจะเป็นอันตรายไปในตัว เพียงแต่บรรทุกคนในเรือโดยสารเกินอัตรา แต่ไม่เพียงผิดธรรมดายังไม่เป็นความผิดฐานนี้ (ฎ. 1073/2464)

คำพิพากษาฎีกาที่ 153/2506 (ป) รถยนต์สาธารณะบรรทุกเกินกำหนดในใบอนุญาตถึงกับเกาะข้างและท้ายรถ ขึ้นนั่งบนหลังคาซึ่งมีก้อนน้ำแข็งใหญ่กว่า 10 ก้อนเป็นการบรรทุกจนน่าจะเป็นอันตรายแก่บุคคลในยานพาหนะนั้น มีความผิดตามมาตรานี้

• “ยานพาหนะรับจ้างขนส่งโดยสาร” หมายถึงเฉพาะผู้ใช้ยานพาหนะรับจ้างขนส่งคนโดยสารเท่านั้น มาตรานี้ ประสงค์จะลงโทษแต่เฉพาะผู้ใช้ยานพาหนะรับจ้างขนส่งคนโดยสารไม่รวมถึงรับจ้างขนของ , ผู้ที่ไม่ได้รับจ้าง
• ตามมาตรานี้บุคคลที่น่าจะได้รับอันตรายเป็นบุคคลในยานพาหนะนั้นมิใช่บุคคลภายนอกยานพาหนะ

• คำว่า “ น่าจะเป็นอันตรายแก่บุคคลในยานพาหนะ” ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 233 เป็นพฤติการณ์ประกอบการกระทำไม่ใช่ผลของการกระทำ เมื่อเรือนั้นมีลักษณะหรือมีการบรรทุกจนน่าจะเป็นอันตรายแก่บุคคลในเรือ แม้ยังไม่มีความเสียหายก็เป็นความผิดสำเร็จแล้ว

คำพิพากษาฎีกาที่ 1281-1282/2538 จำเลยที่ 2 ถึง จำเลยที่ 4 ตกลงเป็นหุ้นส่วนซื้อเรือเอี้ยมจุ้นมาต่อเติมดัดแปลงเพื่อใช้ประโยชน์ร่วมกันในกิจการท่องเที่ยว โดยจำเลยที่ 2 มีหน้าที่ไปติดต่อขอซื้อเรือของกลางและ เรือที่

มาตรา 236 ผู้ใดปลอมปนอาหาร ยาหรือเครื่องอุปโภคบริโภคอื่นใด เพื่อบุคคลอื่นเสพหรือใช้และการปลอมปนนั้นน่าจะเป็นเหตุให้เกิดอันตรายแก่สุขภาพหรือจำหน่าย หรือเสนอขายสิ่งเช่นว่านั้น เพื่อบุคคลเสพหรือใช้ ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินสามปี หรือปรับไม่เกินหกพันบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

• ปลอมปน มีความหมายว่า ทำให้ไม่บริสุทธิ์โดยเอาของอื่นผสมลงไปไม่ได้หมายความว่าต้องทำให้หลงว่าเป็นของแท้
• การปลอมปนนั้นต้องทำเพื่อให้คนอื่นเสพหรือใช้ จึงจะผิดตามมาตรานี้ การปลอมปนเพื่อตนเองเสพ หรือใช้ ไม่เป็นความผิด แต่ถ้าปลอมปนเพื่อตนเองและผู้อื่นเสพด้วยกันก็เป็นการปลอมให้ผู้อื่นเสพด้วยอยู่ในตัวจึงมีความผิด คำพิพากษาฎีกาที่ 64/2465

คำพิพากษาฎีกาที่ 2143/2536 จำเลยเอายาเบื่อหนูใส่ในโอ่งน้ำดื่มของผู้เสียหายโดยมีเจตนาฆ่าผู้เสียหาย ผู้เสียหายทราบเสียก่อนไม่ยอมดื่มน้ำดังกล่าว ผู้เสียหายจึงไม่ถึงแก่ความตาย การกระทำของจำเลยเข้าลักษณะเป็นการปลอมปนเครื่องอุปโภคบริโภคเพื่อบุคคลอื่นเสพหรือใช้และการปลอมปนนั้นน่าจะเป็นเหตุให้เกิดอันตรายแก่สุขภาพ จำเลยจึงมีความผิดตามมาตราประมวลกฎหมายอาญามาตรา 236 และมาตรา 288 ประกอบมาตรา 80 กรณีเป็นกรรมเดียวผิดต่อกฎหมายหลายบท ลงโทษตามมาตรา 288 ประกอบมาตรา 80 ซึ่งเป็นบทหนักตามมาตรา 80

คำพิพากษาฎีกาที่ 59/2459 จำเลยนำพลูจีบใส่สารหนูให้เขากินเขากินแล้วไม่ตาย แพทย์ตรวจแล้วรู้ว่ามีสารหนูแต่ไม่รู้ว่ามีสารหนูมากน้อยเท่าใด อันสารหนูถ้ากินมากก็ตายกินน้อยไม่ตาย ดังนี้เป็นความผิดฐานปลอมปนอาหารตามมาตรานี้แล้ว

คำพิพากษาฎีกาที่ 312/2460 จำเลยเป็นลูกจ้างได้ลอบนำยาเบื่อมาเจือลงในหม้อข้าวที่หุงให้นายจ้างรับประทานรู้สึกมึนเมาและวิงเวียนศรีษะมีความผิดตามมาตรานี้

• คำว่า “จำหน่าย” = ขาย แจก แลกเปลี่ยน เอาออก

คำว่า “ขาย” = เอาของแลกเงินตรา

• จะเห็นได้ว่า “จำหน่าย” มีความหมายกว้างกว่า “ขาย” ฉะนั้น หากจำเลยแจก,แลกเปลี่ยน ก็อาจเป็นการจำหน่าย ส่วนขายถ้าจำเลยเสนอขายก็เป็นความผิด แต่ถ้าเสนอแจก เสนอแลกเปลี่ยน ย่อมไม่เป็นความผิดตามมาตรานี้
• คำว่า “ผู้ใดปลอมปนเพื่อบุคคลอื่นเสพหรือใช้และการปลอมปนนั้นน่าจะเป็นเหตุให้เกิดอันตรายแก่สุขภาพ” กฎหมายมุ่งเอาผิดเฉพาะกรณีที่จำเลยมีเจตนาปลอมปนเพื่อให้บุคคลอื่นเสพ หรือ ใช้โดยน่าจะเป็นเหตุให้เกิดอันตรายแก่สุขภาพเท่านั้น หากปลอมปนเพื่อจะฆ่าจำเลยจะมีความผิดฐานเจตนาฆ่า (คำพิพากษาฎีกาที่ 884/2471 )

มาตรา 237 ผู้ใดเอาของที่มิพิษหรือสิ่งอื่นที่น่าจะเป็นอันตรายแก่สุขภาพเจือลงในอาหารหรือน้ำซึ่งอยู่ในบ่อ สระ หรือที่น้ำขังใดๆ และอาหารหรือน้ำนั้นได้มีอยู่หรือจัดไว้เพื่อประชาชนบริโภค

• คำว่า “ของที่มีพิษ” คือของทุกชนิดที่มีพิษที่น่าจะเป็นอันตรายแก่สุขภาพ
• คำว่า “น้ำซึ่งอยู่ในบ่อสระหรือขังน้ำใดๆ” คือ ไม่ใช่น้ำที่ไหลไปตามแนวทางเรื่อย ๆ น้ำที่ขังไว้ในโอ่งในขวด เป็นน้ำที่ขังไว้ตามความในมาตรานี้
• คำว่า “ประชาชน” คือบุคคลทั่วๆไป ไม่จำกัดดังเช่น มาตรา 236 ที่กำหนดว่า เพื่อบุคคลอื่นเสพ

• การจะลงโทษได้ผู้กระทำจะต้องรู้ว่าเป็นของที่มีพิษหรือสิ่งอื่นนั้นน่าจะเป็นอันตรายแก่สุขภาพและต้องรู้ด้วยว่าอาหารหรือน้ำที่เอาของมีพิษหรือสิ่งอื่นเจือลงนั้น ได้มีอยู่หรือจัดไว้เพื่อประชาชนบริโภคด้วย ถ้าไม่รู้ผิดเพียงมาตรา 236 เท่านั้น

มาตรา 238 ถ้าการกระทำความผิดตามมาตรา 226 -237 เป็นเหตุให้บุคคลอื่นถึงแก่ความตายผู้กระทำต้องระวางโทษจำคุกตลอดชีวิต หรือจำคุกตั้งแต่ 5 ปีถึง 20 ปี และปรับตั้งแต่ 10,000บาท ถึง 40,000

คำพิพากษาฎีกาที่ 153/2506 ก. ขับรถยนต์โดยสารที่บรรทุกคนและของในรถจนน่ากลัวอันตรายเป็นความผิดตาม มาตรา 233แต่ก็ขับไปโดยปลอดภัยถึงสามสิบกิโลเมตร ก. ขับเร็วเกินอัตรามากยางล้อหลังด้านซ้าย

ปลอมเงินตรา มาตรา 240 ผู้ใดทำปลอมขึ้นซึ่งเงินตรา ไม่ว่าจะปลอมขึ้นเพื่อให้เป็นเหรียญกษาปณ์ ธนบัตรหรือสิ่งอื่นใด ซึ่งรัฐบาลออกใช้หรือให้อำนาจให้ออกใช้หรือทำปลอมขึ้นซึ่งพันธบัตรรัฐบาลหรือใบสำคัญสำหรับรับดอกเบี้ยพันธบัตรนั้น ๆ ผู้กระทำความผิดฐานปลอมเงินตรา ต้องระวางโทษจำคุกตลอดชีวิต หรือจำคุกตั้งแต่สิบปี ถึง ยี่สิบปี และปรับตั้งแต่สองหมื่นบาทถึงสี่หมื่นบาท

• ตาม พ.ร.บ. เงินตรา พ.ศ. 2501 มาตรา 6 เงินตราคือ เหรียญกษาปณ์และธนบัตร
• คำว่า “รัฐบาล” หมายถึงรัฐบาลไทย
• เงินตราที่ปลอมเป็นความผิดต้องมีเงินตราจริงออกใช้และยังไม่ได้เลิกใช้
• คำว่า “ทำปลอม” คือ กระทำโดยตั้งใจให้เหมือนของจริง คือดูที่เจตนาของผู้กระทำไม่ได้ดูที่ผลว่าเหมือนของจริงมากน้อยเพียงใด

คำพิพากษาฎีกาที่ 744/2521 วินิจฉัยว่าการปลอมผิดจากของจริงที่ตั้งใจทำให้เหมือนมากน้อยเพียงใดไม่สำคัญ เส้นสีแดงที่กระดาษของกลางต่างกับของแท้ ไม่จำเป็นต้องให้เหมือนกับของแท้ หรือของปลอมก็เป็นความผิดตามมาตรานี้

คำพิพากษาฎีกาที่ 3493/2532 ทดลองทำเหรียญ 50 สตางค์ปลอม แต่ยังไม่เหมือนของจริงต้องทดลองทำอีก ดังนี้เป็นความผิดสำเร็จแล้ว

คำพิพากษาฎีกาที่ 1394/2522 เหรียญห้าบาทปลอมของกลางมีแร่เหล็กและสังกะสีผสมอยู่ทำให้ด้านไม่ขึ้นเงา จำเลยใช้น้ำยาขัดเหรียญเท่านั้น ไม่พอฟังว่าจำเลยปลอมเหรียญกษาปณ์ เพราะจำเลยไม่ได้ร่วมในการทำเหรียญปลอมมาตั้งแต่ต้น เป็นแต่เพียงได้เหรียญปลอมมาแต่เหรียญไม่ขึ้นเงา จำเลยจึงมาขัดให้ขึ้นเงา

คำพิพากษาฎีกาที่ 216/2478 อนึ่งที่จำเลยเถียงว่าเงินและสตางค์ปลอมนี้ใช้ไม่ได้โดยไม่มีใครเชื่อนั้น ฟังไม่ขึ้น เพราะเงินและสตางค์รายนี้เมื่อตามสภาพเป็นของปลอมแล้วก็อาจมีการหลงได้

• การทำปลอมอาจทำได้หลายวิธี การเอาเหรียญบาทที่แท้จริงแต่บุบสลายใช้ชำระหนี้ ตามกฎหมายไม่ได้ มีเครื่องหมายว่าบุบสลายแล้วในเหรียญนั้น การทำเป็นไม่ได้มีรอยบุบสลายเป็นการปลอมเงินตรา (ฎ.5/2477)ธนบัตรที่ฉีกใช้ชำระหนี้ไม่ได้ตามกฎหมาย นำมาต่อกันจะผิดหรือถูกก็ไม่เป็นธนบัตรที่ใช้ชำระหนี้ได้เป็นธนบัตรชำรุดตาม พ.ร.บ. เงินตรา ไม่เป็นเงินตราที่ผู้ที่ได้มานำไปแลกไม่เป็นการปลอมเงินตรา
• กฎหมายใช้คำว่า “ทำปลอม ฯลฯ เพื่อให้เป็น...” จึงต้องมีเจตนาพิเศษคือ เพื่อให้เป็นเหรียญกษาปณ์ ธนบัตร หรือสิ่งอื่นใดซึ่งรัฐบาลออกใช้หรือให้อำนาจออกใช้

มาตรา 241 ผู้ใดแปลงเงินตรา ไม่ว่าจะเป็นเหรียญกษาปณ์ ธนบัตร หรือสิ่งอื่นใด ซึ่งรัฐบาลออกใช้หรือให้อำนาจให้ออกใช้ หรือแปลงพันธบัตรรัฐบาล หรือใบสำคัญสำหรับดอกเบี้ย พันธบัตรนั้นๆ ให้ผิดไปจากเดิม เพื่อให้ผู้อื่นเชื่อว่ามีมูลค่าสูงกว่าจริง ผู้นั้นกระทำความผิดฐานแปลงเงินตรา

• การกระทำความผิดตามมาตรานี้ต้องมีเจตนาพิเศษคือเพื่อให้ผู้อื่นเชื่อว่ามีมูลค่าสูงกว่าจริงและต้องกระทำต่อเงินตราที่แท้จริง
• คำว่า “มีมูลค่าสูงกว่าจริง” นี้กฎหมายไม่ได้บัญญัติว่าเป็นมูลค่าเงินตราชนิดที่สูงขึ้นจึงไม่ต้องมีเงินตราที่ออกใช้เงินตามค่าที่แปลงนั้นก็ได้ เช่น แปลงจาก 10 เป็น 15 ก็เป็นความผิดตามมาตรานี้ได้
• การแปลงเงินตราต้องแปลงมูลค่า ถ้าแปลงรูปเป็นอย่างอื่นไม่มีความผิดตามมาตรานี้
• การกระทำตามมาตรานี้ ต้องทำต่อเงินตราโดยตรงและมีผลเป็นการแปลงให้เชื่อว่ามีมูลค่าสูงกว่าจริงในตัวเงินตรานั้นเอง การทำให้ตัวเลขให้เลอะเลือนเพื่อไม่ให้รู้ราคาว่าเท่าใด ไม่เป็นการแปลง
• เมื่อแปลงแล้วเป็นความผิดสำเร็จโดยไม่ต้องนำออกใช้หรือมีผู้อื่นเชื่อว่ามีมูลค่าสูงกว่าจริง

มาตรา 242 ผู้ใดกระทำโดยทุจริตให้เหรียญกษาปณ์ ซึ่งรัฐบาลออกใช้มีน้ำหนักลดลง

ผู้ใดนำเข้าในราชอาณาจักร นำออกใช้หรือมีไว้เพื่อนำออกใช้ซึ่งเหรียญกษาปณ์ที่มีผู้กระทำโดยทุจริตให้

• ต้องทำแก่เหรียญกษาปณ์โดยเฉพาะไม่เกี่ยวกับเงินตราชนิดอื่น
• คำว่า “ซึ่งรัฐบาลออกใช้” คือ ต้องเป็นเหรียญกษาปณ์ที่ใช้หมุนเวียนอยู่ตามกฎหมาย
• ค่าว่า “ กระทำให้มีน้ำหนักลดลง” นั้นไม่ว่ากระทำด้วยวิธีใดๆ หากน้ำหนักลดลงแล้วก็เป็นความผิดสำเร็จ แต่ถ้าทำให้น้ำหนักเพิ่มขึ้นไม่มีความผิดตามมาตรานี้ ( ฎ.599/2476 )
• การกระทำผู้กระทำต้องมีเจตนาทุจริต ถ้าเจาะทำเครื่องประดับไม่ใช้อย่างเงินตรา ไม่เป็นการทุจริตผิดมาตรานี้
• การกระทำจะเป็นความผิดตามมาตรา 242 วรรค 2 นั้น การนำเข้าจะผิดสำเร็จเมื่อนำเข้ามา

การนำออกใช้หรือมีไว้เพื่อนำออกใช้ต้องมีเจตนาพิเศษคือ การนำออกใช้และเพื่อนำออกใช้ และต้องใช้อย่างเงินตรา ไม่ใช่ใช้เป็นตัวอย่างหรือสะสมเป็นของเก่า

ความผิดฐานนำเข้าเงินตราปลอมแปลง

มาตรา 243 ผู้ใดนำเข้าในราชอาณาจักรซึ่งสิ่งใดๆ อันเป็นของปลอมตามมาตรา 240 หรือของแปลงตามมาตรา 241 ต้องระวางโทษตามที่บัญญัติไว้ในมาตรานั้นๆ

ข้อสังเกต

• กฎหมายมาตรานี้ใช้คำว่า สิ่งใดๆ อันเป็นของปลอม คำว่าสิ่งใดๆ ในที่นี้หมายถึงเงินตรา เงินตราก็คือเหรียญกษาปณ์ ธนบัตร หรือสิ่งอื่นใดซึ่งรัฐบาลออกใช้หรือให้อำนาจออกใช้ พันธบัตรรัฐบาลหรือใบสำคัญรับดอกเบี้ย ความผิดสำเร็จเมื่อนำเข้ามาในอาณาเขตของประเทศไทย

มาตรา 244 ผู้ใดมีไว้เพื่อนำออกใช้ซึ่งสิ่งใดๆอันตนได้มาโดยรู้ว่าเป็นของปลอมตามมาตรา 240 หรือของแปลงตามมาตรา241

ข้อสังเกต

• คำว่า “โดยรู้ว่าเป็นของปลอมหรือของแปลง” นั้นต้องเป็นการรู้แต่แรก หากรู้ภายหลังไม่ผิดตามมาตรานี้ แต่อาจเป็นความผิดตามมาตรา 245

คำพิพากษาฎีกาที่ 153/2527 จำเลยนำธนบัตรปลอมฉบับละ 500 บาทออกใช้ 2 ฉบับ และค้นพบธนบัตรปลอมจากจำเลยอื่นอีก 5 ฉบับ พฤติการณ์เช่นนี้ ทำให้เชื่อได้ว่าจำเลยทราบดีว่าธนบัตรทั้งหมดเป็นธนบัตรปลอม จึงมีความผิดตามมาตรา 244

• คำว่า “มีไว้” หมายถึงการยึดถือหรือครอบครอง ไม่ต้องมีกรรมสิทธิ์
• คำว่า “เพื่อนำออกใช้” คือ เมื่อแรกได้มาโดยรู้ว่าเป็นเงินปลอมหรือแปลงแต่ยังไม่คิดจะใช้ แต่ต่อมาเปลี่ยนความคิดว่าจะนำออกใช้ก็เป็นความผิดขณะนั้นจนกว่าจะเลิกคิดเลิกเจตนา

คำพิพากษาฎีกาที่ 311/2463 จำเลยนำธนบัตรของกลางไปซื้อตั๋วรถไฟพนักงานเห็นว่า เป็นธนบัตรปลอมจึงไม่รับไว้ จำเลยจึงนำธนบัตรชนิดใบละ 1 บาท อีก 3 ใบ ออกมาซื้อตั๋วรถไฟอีกแต่ก็เป็นธนบัตรปลอมเจ้าพนักงานจึงจับกุมจำเลย ข้อเท็จจริงปรากฏว่าธนบัตรของกลางสังเกตได้ยาก เป็นข้อเท็จจริงที่เพิ่มขึ้นมา ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า

คำพิพากษาฎีกาที่ 1655/2503 จำเลยมีธนบัตรไว้และนำออกไปขาย ศาลฎีกาวินิจฉัยว่าต้องรู้ว่าเป็นของปลอมเพราะตามปกติไม่มีใครขายกัน นำธนบัตรไปขายก็แสดงว่าเป็นของปลอม

คำพิพากษาฎีกาที่ 143/2527 จำเลยนำธนบัตรฉบับละ 500 ออกใช้สองฉบับได้เงินทอนมา 850 บาท และยังนำอีกหนึ่งฉบับไปซื้อของ เมื่อถูกจับเจ้าพนักงานค้นธนบัตรได้อีก 5 ฉบับ ศาลฎีกา วินิจฉัยว่าจำเลยทราบดีว่าธนบัตรเป็นธนบัตรปลอม

ความผิดฐานนำออกใช้ซึ่งเงินตราปลอมหรือแปลง

มาตรา 245 ผู้ใดได้มาซึ่งสิ่งใดๆ โดยไม่รู้ว่า เป็นของปลอม ตามมาตรา 240 หรือของแปลงตามมาตรา 241 ถ้าต่อมารู้ว่าเป็นของปลอมหรือของแปลงเช่นว่ามานั้นยังขืนนำออกใช้ ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินสิบปี หรือปรับไม่เกินสองหมื่นบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

• การรู้ข้อเท็จจริงว่าเป็นของปลอมหรือแปลงนั้นจะต้องรู้ก่อนนำออกใช้ ถ้าใช้โดยไม่รู้ว่าเป็นของแปลงหรือของปลอมไม่มีความผิด

คำพิพากษาฎีกาที่ 210/2467 จำเลยแต่งงานก็มีคนนำธนบัตรปลอมมาให้เป็นของขวัญ จำเลยก็เก็บไว้และนำไปเล่นไพ่ ก็มีคนบอกว่าเป็นเงินปลอม จำเลยก็เก็บไว้ มีคนไปบอกตำรวจมาจับ ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ตอนที่จำเลยนำมาเล่นไพ่ก็เป็นการใช้เงินอย่างหนึ่ง แต่การที่จำเลยนำมาเล่นและมีคนบอกว่าเป็นเงินปลอม จำเลยก็เก็บไว้พฤติการณ์เช่นนี้แสดงให้เห็นว่าขณะที่จำเลยนำมาเล่น นั้นจำเลยไม่รู้ และเงินนี้จำเลยก็ได้มาจากของขวัญที่เขามาให้ในงานแต่งงาน น่าเชื่อว่าจำเลยไม่ ทราบว่าเป็นธนบัตรปลอม เมื่อรู้แล้วก็เก็บไม่ได้ขืนนำออกใช้จึงไม่เป็นความผิด

มาตรา 246 ผู้ใดทำเครื่องมือหรือวัตถุสำหรับปลอมหรือแปลงเงินตราไม่ว่าจะเป็นเหรียญกษาปณ์ ธนบัตร หรือสิ่งใดๆ ซึ่งรัฐบาลออกใช้หรือให้อำนาจให้ออกใช้ หรือสำหรับปลอมแปลงพันธบัตรรัฐบาลหรือใบสำคัญรับดอกเบี้ยพันธบัตรนั้นๆ หรือมีเครื่องมือหรือวัตถุเช่นว่านั้นเพื่อใช้ในการปลอมแปลง ต้องระวางโทษจำคุกตั้งแต่ห้าปีถึงสิบปี และปรับตั้งแต่หนึ่งหมื่นบาทถึงสามหมื่นบา

• คำว่า “เครื่องมือ” หมายถึงสภาพของเครื่องมือหรือวัตถุที่ใช้ในการปลอมหรือแปลงโดยเห็นได้ในตัวเอง
• ส่วนคำว่า “มี” เครื่องมือหรือวัตถุเช่นว่านั้นหมายถึงมีไว้ในความยึดถือหรือครอบครอง

คำพิพากษาฎีกาที่ 1969/2505 การรับฝากเครื่องมือสำหรับทำเหรียญกษาปณ์ปลอมไว้ถือว่าเป็นการมีไว้เพื่อใช้ในการปลอมเป็นความผิดตามมาตรานี้

คำพิพากษาฎีกาที่ 210/2490 จำเลยมีธนบัตรใบละ 100 บาท 199 ฉบับ เป็นธนบัตรที่รัฐบาล ไทยสมั้ยนั้นสั่งทำมาจากประเทศญี่ปุ่นแต่ยังใช้ไม่ได้เพราะไม่มีลายมือชื่อของรัฐมนตรีว่าการ กระทรวงการคลัง จำเลยมีไว้โดยเจตนาอย่างไรไม่ปรากฏ เจ้าพนักงานผู้จับเบิกความเป็นพยานว่าจำเลยมีไว้เพื่อประทับลายเซ็นปลอมขึ้นภายหลังและนำออกจำหน่ายอย่างธนบัตรที่สมบูรณ์หรืออาจมีไว้เพื่อจำหน่ายในสภาพเดิมก็ได้ ศาลฎีกาวินิจฉัยว่าการมีวัตถุเช่นนั้นไว้หมายความว่ามีไว้ด้วยเจตนาจะใช้ในการปลอมหรือแปลงเงินตรา โจทก์จะต้องนำสืบให้ได้ความว่าจำเลยมีธนบัตร 199 ใบ เพื่อจะใช้ในการปลอมหรือแปลง เมื่อข้อเท็จจริงไม่ได้ความว่าจำเลยมีธนบัตรไว้ด้วยเจตนา เช่นนั้น จะถือว่าจำเลยมีวัตถุเพื่อใช้ในการปลอมหรือแปลงเงินตราหาได้ไม่ จำเลยจึงไม่มีความผิด

คำพิพากษาฎีกาที่ 744/2521 จำเลยมีเครื่องพิมพ์โดยเจตนาที่จะใช้พิมพ์ธนบัตรแม้ขาดอุปกรณ์บางตัว ถ้ามีอุปกรณ์ครบก็ใช้พิมพ์ได้ จึงเป็นความผิดตามมาตรานี้

***** มาตรา 264 ผู้ใดทำเอกสารปลอมขึ้นทั้งฉบับหรือแต่ส่วนหนึ่งส่วนใด เติมหรือตัดทอนข้อความหรือแก้ไขด้วยประการใด ๆ ในเอกสารที่แท้จริง หรือประทับตราปลอมหรือลงลายมือชื่อปลอมในเอกสารโดยประการที่น่าจะเกิดความเสียหายแก่ผู้อื่นหรือประชาชน ถ้าได้กระทำเพื่อให้ผู้หนึ่งผู้ใด หลงเชื่อว่าเป็นเอกสารที่แท้จริง ผู้นั้นกระทำความผิดฐานปลอมเอกสาร ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินสามปี หรือปรับไม่เกินหกพันบาทหรือทั้งจำทั้งปรับ

ผู้ใดกรอกข้อความลงในกระดาษหรือวัตถุอื่นใด ซึ่งมีลายมือชื่อของผู้อื่นโดยไม่ได้รับความยินยอม หรือโดยฝ่าฝืนคำสั่งของผู้นั้น ถ้าได้กระทำเพื่อนำเอาเอกสารนั้นไปใช้ในกินการที่อาจเกิดความเสียหายแก่ผู้หนึ่งผู้ใดหรือประชาชน ให้ถือว่าผู้นั้นปลอมเอกสารต้องระวางโทษเช่นเดียวกัน

• คำว่า “เอกสาร” ตามมาตรา 1(7) หมายความว่า กระดาษหรือวัตถุอื่นใด ซึ่งได้ทำให้ปรากฏความหมายด้วยตัวอักษรตัวเลข ผัง หรือแผนแบบอย่างอื่นจะเป็นโดยวิธีพิมพ์ ถ่ายภาพหรือวิธีอื่นใดอันเป็นหลักฐานแห่งความหมายนั้น
• “วัตถุอื่นใด” เช่น เครื่องหมายตัวอักษรและเลขที่พานท้ายปืน , หลักเขตที่ดิน ,ป้ายทะเบียนรถยนต์และเลขหมายที่เครื่องของรถยนต์ ,เครื่องหมายที่ทำไว้ที่ตัวสัตว์

คำพิพากษาฎีกาที่ 1530/2522 ตัวเองไม่ได้สำเร็จวิชาแพทย์ก็อยากจะให้คนอื่นเชื่อว่าตนเองสำเร็จแพทย์ก็นำรูปคนอื่นที่รับปริญญาแพทย์ศาสตร์บัณฑิตมาและตัดรูปตนเองโดยเฉพาะใบหน้าแปะเข้าไปแล้วก็ไปถ่ายขยายติดไว้ที่บ้าน ใครที่เห็นก็คิดว่าสำเร็จแพทย์ ดังนี้เป็นภาพที่ไม่ได้ทำให้ปรากฏความหมาย ด้วยตัวอักษร ตัวเลข ผังหรือแผนแบบ อย่างอื่นๆ ตามความหมายมาตรา 1 (7) ส่วนตัวเลข พ.ศ. ก็ไม่ปรากฏความหมายในตัวเองไม่เป็นเอกสารปลอมและใช้เอกสารปลอม

• คำว่า “ทำให้ปรากฏจะต้องเป็นการทำให้ปรากฏโดยบุคคลเป็นผู้ทำ” เช่น ปรอทที่ทำขึ้นเป็นองศาเซลเซียสปรากฏเองโดยคนไม่ได้ทำ จึงไม่เข้าตามความหมายของคำว่าเอกสาร หรือนาฬิกาเดินเองไม่ได้ทำให้ปรากฏด้วยตัวบุคคล เพราะฉะนั้นนาฬิกาก็ไม่เป็นเอกสาร ตัวเลขมิเตอร์วัดระยะทางวิ่งไปเองโดยเราไม่ได้ทำให้ปรากฏจึงไม่เป็นเอกสาร
• คำว่า “ปรากฏด้วยความหมาย” ในที่นี้หมายความว่าจะต้องเป็นความหมายที่แสดงความคิดของผู้ทำเอกสาร ผู้อื่นจะเข้าใจหรือไม่ไม่สำคัญ แต่ว่าจะต้องเป็นการแสดงความคิดของผู้ทำเอกสาร คำว่าความหมายจะต้องมีความหมายแสดงความคิดของผู้ทำ เช่น ดาราภาพยนตร์ลงลายมือชื่อให้กับผู้ชมภาพยนตร์ที่ไปขอ ไม่ใช่เอกสารเพราะไม่ได้แสดงความคิดอะไรเพียงแต่ลงลายมือชื่อให้เป็นที่ระลึกเท่านั้น รอยขีดที่จดเป็นคะแนนเป็นเอกสาร เพราะทำให้ปรากฏความหมาย
• คำว่า “อันเป็นหลักฐานแห่งความหมายนั้น” หมายถึงว่าหลักฐานนั้นจะต้องปรากฏอยู่ชั่วขณะหนึ่ง เช่นเขียนข้อความลงบนพื้นทรายก็ปรากฏข้อความอยู่ชั่วระยะหนึ่ง
• การปลอมเอกสารนั้น มาตรา 264 ใช้คำว่า “ ทำปลอมขึ้น” ฉะนั้นการทำเอกสารปลอมไม่จำต้องมีเอกสารที่แท้จริง

คำพิพากษาฎีกาที่ 1470/2496 จำเลยทำเอกสารปลอมขึ้นทั้งฉบับ แม้จะไม่มีต้นฉบับเอกสารที่แท้จริง ก็เป็นความผิดฐานปลอมเอกสารได้

คำพิพากษาฎีกาที่ 1733/2514 จำเลยทำเอกสารมีข้อความเท็จทั้งสิ้นแล้วลงนามรับรองว่าเป็นสำเนาถูกต้อง แม้ต้นฉบับที่แท้จริงไม่มีก็เท่ากับปลอมแปลงขึ้นทั้งฉบับ เพื่อให้ เห็นว่าตนคัดมาจากต้นฉบับที่แท้จริงถือว่าเป็นการปลอมเอกสาร

• คำว่า “เอกสารที่แท้จริง” ไม่ได้หมายความว่า เอกสารแท้จริงนั้นเป็นจริง เอกสารแท้จริงอาจมีข้อความเป็นเท็จก็ได้ เอกสารมิได้เกิดขึ้นได้เองต้องมีผู้ทำขึ้นและตัวเอกสารนั้นย่อมแสดงว่าผู้ใดทำขึ้นไม่จำเป็นว่าผู้ที่เอกสารแสดงว่าเป็นผู้ทำนั้นต้องมีตัวจริง อาจปลอมเอกสารของบุคคลที่ไม่มีตัวตนก็ได้
• คำว่า “เอกสารปลอม” หมายถึงเอกสารที่ทำขึ้นโดยบุคคลผู้ไม่มีอำนาจ
• คำว่า “เอกสารเท็จ” เอกสารที่มีข้อความไม่ตรงกับความจริง

คำพิพากษาฎีกาที่ 275/2461 จำเลยเป็นปลัดอำเภอจ้าง ก. กับ ข. ถ่อเรือจากอำเภอโพนพิสัยไปจังหวัดหนองคายโดยถ่อไปตามลำน้ำโขงตามที่นายอำเภอสั่งไปกลับ ค่าจ้าง 4 บาท แต่เวลาทำใบสำคัญเบิกค่าเดินทางจำเลยแจ้งจำนวนเงินค่าจ้างว่าไปกลับ 10 บาท จำเลยเอาเงินไว้ 6 บาท โจทก์มาฟ้องว่าจำเลยปลอมเอกสารใบสำคัญเบิกเงินค่าเดินทาง ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ใบสำคัญเบิกค่าเดินทางเป็นเอกสารที่ทำขึ้นจริงโดยมี ก. ลงชื่อไว้จริงแม้มีข้อความเป็นเท็จก็ไม่ใช่เอกสารปลอม จำเลยไม่มีความผิดฐานปลอมเอกสาร

คำพิพากษาฎีกาที่ 2179/2524 วินิจฉัยว่า จำเลยเป็นผู้ช่วยผู้จัดการฝ่ายบัญชีมีหน้าที่ควบคุมดูแลบัญชีกระแสรายวัน ได้กรอกข้อความในแบบพิมพ์ใบนำฝากเงินเข้าบัญชีกระแสรายวันว่ามีการนำเช็คเงินสดมาเข้าบัญชีลูกค้าของธนาคาร และลงชื่อในช่องลายเซ็นชื่อผู้มีอำนาจท้ายแบบพิมพ์ เอกสารที่จำเลยทำขึ้นนั้นจำเลยทำในหน้าที่ของจำเลยเอง จำเลยไม่ได้ทำขึ้นเพื่อให้เห็นว่าเป็นเอกสารของผู้อื่นแม้ข้อความในเอกสารจะไม่เป็นความจริงโดยไม่มีเช็คมาเข้าบัญชี ก็เป็นเพียงจำเลยทำหนังสือของจำเลยเองอันมีข้อความเป็นเท็จเท่านั้น จำเลยยังไม่มีความผิดฐานปลอมเอกสารสิทธิแม้จำเลยจะนำไปใช้ก็ไม่เป็นความผิดฐานใช้เอกสารปลอม

คำพิพากษาฎีกาที่ 728-729/2501 จำเลยหลอกเอาสินค้าไปจากร้านโดยบอกกับพนักงานร้านว่ามีผู้ต้องการซื้อ แล้วทำใบรับของ ใบผลัดใช้เงินและเช็คโดยประทับตราลงชื่อห้างร้านที่จำเลยสมมุติขึ้นมามอบให้ไว้ อย่างนี้ศาลฎีกาวินิจฉัยว่าเป็นความผิดฐานปลอมเอกสารเพราะว่าเมื่ออ่านเอกสารแล้วเข้าใจว่าร้านที่จำเลยสมมุติขึ้นมาเป็นผู้ซื้อ ก็ไปเข้าองค์ประกอบที่ว่า เพื่อให้ผู้อื่นเชื่อว่าเป็นเอกสารที่แท้จริงของร้านที่สมมุติขึ้นเป็นผู้ซื้อ

คำพิพากษาฎีกาที่ 151/2507 จำเลยใช้ชื่อปลอมในการเปิดบัญชีฝากเงินและออกเช็คเบิกเงินจากบัญชีดังกล่าวตามแผนที่วางไว้เพื่อฉ้อโกง ดังนี้ ไม่เป็นความผิดฐานปลอมเอกสาร เพราะเป็นการกระทำของตนเอง เป็นแต่ไม่ใช่นามจริงเท่านั้น ( มี ฎ.ที่ 613/2540 วินิจฉัยแนวเดียวกัน) โดยได้กล่าวต่อไปว่าการกระทำดังกล่าวมิได้เป็นการกระทำที่ทำให้ธนาคารเสียหายด้วย

คำพิพากษาฎีกาที่ 2379/2540 จำเลยเป็นพนักงานบัญชีของธนาคารพิมพ์ตัวเลขจำนวนเงิน 190,000 บาท ลงในช่องการ์ดบัญชี ซึ่งตนมีหน้าที่ควบคุมการ์ดดังกล่าว แม้ความจริงจะไม่มีการนำเงินเข้าฝากเลยก็เป็นการลงข้อความอันเป็นเท็จ ไม่ใช่เป็นการปลอมเอกสารเพราะไม่ได้ทำปลอมเอกสารอันแท้จริงของผู้ใด

คำพิพากษาฎีกาที่ 34/2491 เสมียนทำใบขายสินค้าเงินสด ในหน้าที่แสดงว่ารับเงินสดแล้ว แต่ความจริงเอาของไปขาย เป็นแต่เพียงเอกสารเท็จ ไม่เป็นปลอมเอกสาร

คำพิพากษาฎีกาที่ 484/250 จำเลยเป็นผู้จัดการร้านขายรถจักรยาน เขียนใบส่งสินค้าขึ้นเองหรือสั่งให้คนในร้านทำขึ้นตามหน้าที่ของผู้จัดการ ไม่ได้ปลอมลายมือชื่อของผู้ใด เพียงแต่จำเลยทำเป็นหนังสือของจำเลยเอง อันมีข้อความเท็จเท่านั้น จึงไม่ผิดฐานปลอมหนังสือ

กลับไปหน้าเดิม          หน้าถัดไป